Balat Gezilecek Yerler: Burada Tarihin Renkleri Var!

Bu başlığa bir kez tıkladıysanız geri dönüşü yok! Bir de İstanbul’da yaşıyor ya da yakın zamanda İstanbul’a gelmeyi planlıyorsanız harika bir içerikle karşı karşıyasınız. İstanbul; kültürel, tarihsel ve toplumsal tüm kavramların iç içe olduğu bir şehir. Hem göklere uzanan eserleri hem göz alıcı doğal manzaraları hem de farklı kültürlerin aynı sokaklarda iz bıraktığı benzeri olmayan bir dünya. İstanbul’da yaşamak ile İstanbul’da ikamet etmek birbirinden çok farklı iki kavram. Maalesef günlük hayatın koşturması ve iş hayatının stresi derken, çoğu zaman dinlenmek için bile vakit bulamıyoruz. Haliyle yaşadığımız şehrin ruhundan uzak kalmak da kaçınılmaz oluveriyor. Gelin bu durumu birlikte değiştirelim. Hazır havalar ısınmışken, birlikte Balat gezilecek yerler listesi hazırlayalım ve İstanbul’un tarih kokan bu semtini bir hafta sonu programına dahil edelim.  Ne dersiniz?

Kısaca Balat

Balat, İstanbul’un çok kültürlü yapısını gözler önüne seren bir semt. Sahip olduğu kültürü ise sokaklara ve evlere kadar yansımış. Burada; Rum, Ermeni, Yahudi ve Türklerin izlerini taşıyan tarihi yapılar mevcut. İsmi günümüzde Balat ancak Balat kelimesinin “palation” kelimesinden geldiği bilinmekte. Bu kelime ise Rumca “Saray” demek. Fatih ilçesine bağlı olan bir semt olup, Ayvansaray – Fener arasında yer alır. 

Balat Renkli Evler

Fener Balat sokaklarında yürümek bile insan ruhunu harekete geçiren bir etkiye sahip. Kendine has bir mimarisi olan Balat evleri, farklı renkleriyle sokakları güzelleştirmeye yetiyor. Bu güzelliğin ise kendine özgü bir karakteri var. Evlerin geneli cumbalı ve ahşap. Bu nedenle fotoğrafçıları kendine çekmeyi başaran bir yerleşim alanı olmayı başarıyor. Sancaktar Yokuşu, Kiremit Caddesi ve Merdivenli Yokuş üzerinden geçtiğinizde renkli evlere bol bol rastlayacağınızdan emin olun. Bu yolculuk sıkıcılıktan oldukça uzak. Arkadaşlarınızla birlikte ya da tek başınıza Balat gezisi yapabilirsiniz.

Balat Renkli Merdivenler

İşte sizlere harika vakitler geçireceğiniz bir nokta. Balat deyince de renkli merdivenler… Fener Balat rotası arasında güzel bir yolculuk planlamak istiyorsanız renkli merdivenlerin tadını çıkarmayı asla unutmayın diyoruz. Üstelik fotoğraf çekimi için de eşsiz bir nokta. Renkli merdivenler sadece renkleriyle dikkat çekmiyor elbette. Etrafındaki kafelerde günün tadını çıkarma fırsatınız var. Hem de istediğiniz kadar…

Balat Çıfıt Çarşısı 

Bir diğer adı Balat Çarşısı. Osmanlı döneminde Yahudilere “Çıfıt” adı verilirmiş. Böylece Çıfıt Çarşısı ortaya çıkmıştır. Lavanta Sokak ve Leblebiciler Sokak’ı içine alan Çıfıt Çarşısı’nda alışveriş yapmak oldukça keyifli. Hem tarihi hem de kültürel bir zenginliğin içinde dükkanları gezebilirsiniz. Hatta alışveriş yapabilirsiniz. Çarşıda bulunan antika dükkanları, büyük bir kesim tarafından bilinmekte. Hatta belli dönemlerde mezatlar yapılıyor. Balat gezilecek yerler listesine Çıfıt Çarşısı’nı mutlaka ekleyin.

Fener Rum Patrikhanesi

Resmi adıyla Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi. Ortodoks Hristiyanların ruhani merkezi olan patrikhane, Bizans dönemine ait. Bugün mevcut eserleri ile ziyaretçilerine zengin bir gezi vadediyor. Patrikhanede her Pazar günü ayin düzenlenmekte. Her gün turistik ziyaretlere açık. Neoklasik mimari ile inşa edilen yapı, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesiyle normal işlevine devam etmiştir. Bu olay ile yüzyıllardır faaliyetine önemle devam etmektedir. Balat gezisi için bu tarihi noktayı bir yerlere not edin diyoruz. 

Kırmızılı Mektep / Fener Rum Erkek Lisesi

Eski olan her şey değerlidir. Sayısız anıların bir bütün oluşturması, o yapının değerine değer katar. Fener Rum Erkek Lisesi de tüm anılarını duvarlarında hissettiren atmosferiyle faaliyetine devam ediyor. Bugünkü mimari, 1881 yılına ait. Kırmızı tuğlalarıyla görenlerin dikkatini çeken Fener Rum Erkek Lisesi, bu gezinin star noktalarından biri. Şehrin siluetini güzelleştiren lise, Kırmızılı Mektep olarak da adlandırılmakta. Tarihin tozlu anılarından fırlarcasına günümüze yansıyan yapı, köklü bir tarihe sahip.

Gül Camii

Cibali’nin en bilindik, en tarihi, en olmazsa olmazı yapılarından biri de Gül Camii. Geçmiş yıllara dayanan ve günümüzde de varlığına devam eden cami, esasında bir kilise. 8. yüzyılda ait olan ve İmparator 3. Leon tarafından inşa ettirilen kilise, Osmanlı döneminde camiye çevrilmiştir. Böylece mimarisi ile yaşamaya devam etmektedir. Eskiden bir kilise olsa da mimarisi başta olmak üzere önemli özellikleri korunmuştur. Cami hakkında pek çok rivayet var. Hatta daha fazla anlam yükleyenlerin dönem dönem hasta yakınlarını camiye getirdiği ve iyileşmesi için dua ettiği bile olmuş. Rivayetler bir yana, bugün bu özel mimarinin cami olarak işlevine devam etmesi, İstanbul’un zengin kültürel yapısını korumaya destek olmakta. 

Sveti Stefan Bulgar Kilisesi

Balat gezilecek yerlerin sayısını bilmediğimiz pek çok yapı ve doğal güzellik var. Ancak Stevi Stefan Bulgar Kilisesi, sadece Balat değil, aynı zamanda İstanbul gezilecek yerler listesinde de mutlaka olmalı. Bu kanıya nerden vardık? Cüretimizi tabii ki kilisenin tarihi değerinden ve kültürel zenginliğinden alıyoruz. Stevi Stefan Bulgar Kilisesi de İstanbul’un kültürel renklerinden biri. Bilenlerin gitmekten geri kalmadığı, bilmeyenlerin ise listesine şimdiden aldığı bir yapı. Tarihi 19. yüzyıla dayanıyor. Dönemin Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz, Bulgar milliyetçiliğinin ortaya koyduğu net tavrı göz ardı etmemiş. Bulgarların kendilerine ait bir kilise istemelerini göz önünde bulundurmuş ve ibadetleri için yeni ibadethane açılmasına öncülük etmiştir. Kilise, her gün ziyarete açıktır. Giriş-çıkış saatleri ise 08.00-17.00 arasıdır. 

Fener Balat Aya Yorgi Kilisesi

Türkiye’de Aya Yorgi Kilisesi adında pek çok dini mekan bulunmakta. Bu kilise diğerleri ile karıştırılmasın. Fener Balat Aya Yorgi Kilisesi hem İstanbu’un hem de bu semtin en görkemli tarihi yapılarından biri. Bu nedenle sadece Balat gezilecek yerler listesine değil, aynı zamanda İstanbul gezilecek yerler listesine girmeyi de sonuna kadar hak ediyor. Kilise, şehrin en eski Ortodoks kiliseleri arasında. Başta Yunanistan olmak üzere çeşitli Ortodoks ülkelerinde yaşayan hacıların ziyaretleriyle hareketlenmekte. Ancak diğer yandan turistik ziyaretlere de açık. Sadece olası saldırılara karşı güvenliğin arttırmasına özen gösterilmektedir. Kilisenin karakterini oluşturan mimarisi ve içinde yer alan fresk ve objeler kesinlikle görülmeye değer. 

Ahrida Sinagogu

Barok mimarisiyle dikkat çekici bir yapı olan Ahrida Sinagogu, şehrin dini çeşitliliği arasında kendine yer edinmiştir. Üstelik 15. yüzyıldan beri ayakta ve sapasağlam. Ziyaret sırasında dikkatle incelenenler arasında ise goblenlerle süslü “kutsal sandık” ve “dua kürsüsü” var. Sinagogu diğer kiliselerden ayıran bir özelliği mevcut. Ziyarete açık ancak ziyaret etmeden önce hahambaşlıktan izin alınması şart. Bu izni almak da bir hayli zor, şimdiden altını çizelim. Ayrıca izin alırsanız ziyaret günü saat 10.00’dan önce gelmeye özen gösterin.

Ferruh Kethüda Camii

Balat gezilecek yerler arasına Ferruh Kethüda Camii’yi dahil etmeden olmaz. Bir yandan tarihi değeri, diğer yandan günümüzdeki sağlamlığı ile bildiğimiz Ferruh Kethüda Camii, ilk yapıldığı dönemde külliye özelliği taşımaktaydı. Ancak 1877 yılında yaşanan bir yangın sonucunda ciddi bir hasar almış ve sadece cami ayakta kalabilmiştir. Cami, 1986 yılında iyi bir restorasyon süreci ile işlevsel hale getirilmiştir. Caminin yapım tarihi 1562-1563’tür. 

Balat Kanlı Kilise

İstanbul’un tarihi zenginliğini yansıtan Kanlı Kilise, geçmişinden getirdiği hüzünlü anılara sahip. Ancak hikayesini anlatmadan önce kilisenin tarihi ve mimarisi hakkında kısa bilgilere yer verelim. 4 yapraklı yonca planına sahip olan kilise, İstanbul’un fethinden sonra camiye çevrilmemiş ve yapıldığı dönemden itibaren kesintisiz olarak kilise hizmeti vermiştir. Bu açıdan oldukça önemli bir yere sahip. Gelelim Balat Kanlı Kilise’nin hikayesine… Roma İmparatoru Mihail Paleologos’un kızı Maria, Moğollara gelin gönderilmiştir. Hülagü Han ile evlenmek için yola çıkan Maria, yolculuğunu tamamlamadan Hülagü Han ölür. Ardından Hülagü Han’ın oğlu Abakan Han ile evlenir. Zamanla eşini Hristiyan inancı ile tanıştırır ve Abakan Han da önemli bir karar ile Hristiyan olur. Bunu duyan Abakan Han’ın Müslüman olan kardeşi, Abakan Han’ı öldürür. Maria ise olayın ardından İstanbul’a gider ve bu kilisenin yakınında bir manastır kurar. Manastırda rahibe hayatı yaşamaya başlar. Balat Kanlı Kilise’nin bir diğer adı Moğolların Meryemi Kilisesi’dir. 

Balat gezilecek yerlerden bazıları ise şöyle;

• Balat Kültür Evi
• Metroloji Kilisesi
• Balat Surp Hıreşdagabet Ermeni Kilisesi
• Hz. Cabir Camii / Aya Tekla Kilisesi
• Küçük Mustafa Paşa Hamamı
• Cibali Tütün Fabrikası / Kadir Has Üniversitesi